De causa proprietatis ubi quis vel aliquis antecessor tenementum aliquod dimiserit alicui de voluntate sua ad terminum qui præteriit, et ubi agitur de ingressu ad recuperandum tenementum.
[003] DICTUM est supra de causa possessionis quæ per assisas et recognitiones [004] terminatur. Nunc autem dicendum de causa proprietatis [005] quæ terminatur per iuratam ex testimonio et probatione eorum qui probare [006] possunt de visu suo proprio et audito, ubi quis scilicet seisinam suam [007] propriam petierit vel alicuius antecessoris sui quam de voluntate sua de [008] f.318] aliqua re ad terminum annorum vel ad terminum vitæ aliis dimisit, [009] et quæ post terminum præteritum ad ipsum reverti debeat, et ubi [010] locum non habet assisa novæ disseisinæ quia contra voluntatem suam et [011] iniuste non est disseisitus. Nec etiam assisa mortis antecessoris quia [012] antecessor suus non obiit seisitus in dominico suo ut de feodo, quia alius [013] inde habuit liberum tenementum qui1 rem illam tenuit ad vitam, quod [014] quidem aliud esset si ad terminum annorum quamvis centum qui vitam [015] hominum excederet. Et non solum locum habet ista actio versus eum qui [016] rem ita receperit ad terminum, verum etiam versus omnes qui per talem2 [017] habent ingressum quatenus gradus et tempus permiserint.3 Non enim [018] excedit tertium gradum nec tempus quod excedit testimonium de visu et [019] auditu. Item non solum locum habet versus eos qui per tales habent ingressum, [020] sed locum habet versus alios qui ingrediuntur per tales qui rem [021] transferre non possunt sine consensu aliorum, licet aliquod ius habeant [022] transferendi, ut si canonicus sine consensu4 episcopi et capituli. Item si [023] uxor sine consensu viri, et e converso si5 vir sine consensu uxoris.6 Si abbas [024] sine consensu capituli. Item si celerarius7 vel alius procurator sine assensu8 [025] abbatis vel prioris, vel aliorum quorum requiri debeat assensus in translatione [026] facienda. Item locum habet hæc actio versus omnes qui ingressum [027] habent per tales qui transferunt et qui liberum tenementum non habent [028] nec ius transferendi, nisi quod sunt in nuda possessione et nomine aliorum, [029] et transferunt contra voluntatem dominorum, ut custos vel ballivus dum [030] aliquis fuerit infra ætatem vel absens vel in prisona vel non sanæ mentis [031] vel alio modo, secundum quod inferius plenius dicetur. Et notandum quod