Bracton: Thorne Edition: Latin. Volume 3, Page 92

Harvard Law School Library

Bracton Online -- Latin

Volume 3, Page 92

Next

Go to Volume: Page:

[001] dominus rei antequam illam ceperit in manum suam, et competet assisa
[002] servo contra omnes, præterquam contra dominum suum in cuius fuerit
[003] potestate, non obstante exceptione villenagii. Si autem adquisierit ad opus
[004] dominorum et nomine ipsorum, unius vel plurium vel uni ex pluribus, eis
[005] competit assisa quorum nomine adquisiverit,¹⁵ quia ex facto servi sunt in
[006] possessione, licet non ceperint in manum suam cum solemnitate. Item si
[007] in modum exceptionis hoc modo opponatur villenagium a tenente, scilicet
[008] quod querens assisam portare non possit quia villanus est et filius villani,
[009] poterit utrumque esse verum, et quod ille querens habeat contra istam
[010] exceptionem iustam replicationem, et quod cadet assisa, vel procedet de
[011] utroque, vel de altero istorum vel neutro,¹⁶ non cadet assisa si querens
[012] non replicaverit vel exceperit quia neutrum istorum habet, nec exceptionem
[013] nec replicationem, quia villanus est sub potestate domini sui
[014] constitutus et natus de villano et villana ipsius domini sui. Eodem modo
[015] de patre suo et sic si replicet vel excipiat per assisam veritas declarabitur,
[016] et secundum hoc locum habebit replicatio vel non habebit. Et si assisa
[017] faciat contra ipsum, cadat de utroque. Item potest esse quod cadat de
[018] uno et non de alio, quia bene potest esse quod ipse villanus sit et pater
[019] suus villanus,¹⁷ sed ipse habet exceptionem pro se et forte privilegium, et
[020] ideo per¹⁸ hoc¹⁹ se defendit²⁰ contra exceptionem. Item potest esse quod
[021] liber sit et pater suus villanus, quia ipse progenitus ex libera et soluta a
[022] patre villano, quo casu sequi²¹ debet²² condicionem matris. Item vice versa
[023] potest esse quod ipse sit villanus et pater liber, quia progenitus ex villana
[024] et libero in matrimonio sive contubernio, et in quo casu sequetur condicionem
[025] matris, maxime si liber ingressus sit in villenagium ad nativam:²³
[026] secus erit si extra villenagium, quia torus mariti liberi facit eam liberam
[027] in vita viri, et quia si in servitutem peteretur, defenderet se contra exceptionem
[028] villenagii per replicationem liberi tori. Item si sic obiciatur
[029] villenagium quod²⁴ villanus sit quia pater suus villanus fuit, tunc considerare
[030] oportet si matrimonium intervenit vel non sicut prædictum est,
[031] et in quo statu talis pater obiit, utrum in statu libero, scilicet ita quod
[032] peti non posset sine brevi, quamvis fugitivus vel alius servus, vel in statu
[033] servili, liber vel alius sub potestate alicuius constitutus vel detentus, et
[034] secundum talem statum erit exceptio villenagii iudicanda. Et ideo sive
[035] pater liber sit sive servus tempore mortis vel in statu servili vel libero,
[036] erit exceptio villenagii iudicanda, et hoc ita nisi in filio sit status patris
[037] immutatus. Sed dici posset forte ab aliquo quod de statu defuncti post
[038] mortem agi non potest, utrum liber sit vel bastardus. Verus est quod ad

Notes

15. adquisivit, OA, CE, Y, MG, OC.

16. de neutro, V. Y.

17. liber, V, Y; om., CE, OC.

20. defendat, LA, MC, CE, MA.

18-19. Om., OB, MA, MB, CM.

21. sequitur, MB, CM; oportet sequi, MA.

22. Om., OB, MA, MB, CM.

23. naturam, LA, MG.

24. quia, LA, MC, MG.