Bracton: Thorne Edition: Latin. Volume 3, Page 84

Harvard Law School Library

Bracton Online -- Latin

Volume 3, Page 84

Next

Go to Volume: Page:

[001] videndum est si sit exceptio aliqua quæ competat tenenti contra querentem
[002] ex persona querentis. Ut si excipiat tenens contra querentem quod querela
[003] ad ipsum non pertineat nec assisa, sive sit liber sive servus, masculus vel
[004] femina, maior vel minor. Ut si querens nomine suo non teneat sed nomine
[005] alieno, quia talibus non competit assisa sed dominis proprietatis. Et si
[006] liber sit et teneat ad terminum vel ad voluntatem vel in villenagium, quod
[007] bene facere potest salva libertate sua, cadit assisa omnino in persona sua
[008] nisi replicando docere possit contrarium, scilicet quod teneat nomine proprio
[009] qualitercumque sive per disseisinam sive per intrusionem, dum tamen disseisiri
[010] non debeat sine iudicio. Si autem servus et teneat in villenagio, dum
[011] tamen sub potestate domini constitutus, cadet⁴ assisa omnino cum teneat
[012] nomine alieno, nisi replicando docere possit contrarium vel quod libere
[013] teneat vel quod sit extra potestatem dominorum in statu libero, et ita
[014] quod in servitutem revocari non poterit sine brevi vel sine iudicio. Et non
[015] competit alicui huiusmodi exceptio de villenagio præterquam vero domino
[016] nisi utrumque probet, scilicet quod villanus sit et teneat in villenagio, cum
[017] per hoc sequatur quod ad ipsum non pertineat querela sive assisa, sed ad
[018] verum dominum, et ideo cadit assisa quantum ad personam suam et
[019] f.190b] non quantum ad personam domini. Si autem verus dominus
[020] opposuerit exceptionem servitutis servo sub potestate sua constituto,
[021] sufficit si probet illum esse servum suum vel per parentes vel per assisam.
[022] In quo casu terminabitur quæstio status et assisa, nisi forte liber homo sit
[023] bona fide possessus et proclamare voluerit in libertatem. In quo casu non
[024] nocebit ei ista exceptio et exceptionis probatio, dum tamen se possit
[025] probare liberum et sic exire⁵ a statu servili in libertatem. Sed quoniam
[026] servus aliquando est sub potestate domini constitutus et in statu servili in
[027] possessione servitutis, aliquando extra potestatem in statu libero in possessione
[028] libertatis, aliquando teneat libere, aliquando⁶ in villenagio, cum
[029] quæstio status incidat in assisam et præiudicialis sit, videndum erit cui
[030] obiciatur et a quo. Cui, utrum scilicet ei qui fuerit sub potestate domini
[031] sui constitutus, sive proprio⁷ sive alieno bona fide possesso,⁸ sive libero sub
[032] potestate alicuius in statu servili existenti qualitercumque, sive per vim et
[033] iniustam detentionem sive per copulam maritalem: sive obiciatur ei qui
[034] fuerit extra potestatem, et tunc vel ei qui fugitivus suus est et recenter
[035] fugit de terra sua et recenter insecutus, vel non recenter, ita quod sine
[036] brevi revocari non possit in servitutem, vel ei qui numquam fuit sub potestate
[037] sua, sed de nativis suis natus, qui aliquando fugerunt vel⁹ a terra sua
[038] vel antecessorum suorum. Item vel eis qui fugitivi sunt re vera, sed¹⁰

Notes

4. cadit, CE, MB, MG, Y.

5. exceptione, OB, MA, MB, CM.

6. Om., OB, MA, MB, CM.

7. prprio nomine, MA, V (n.p.).

8. possessio, MSS. var.

9. Om., OB, MA, MB, CM.

10. Om., OA, CE, Y.