[001] cum debitum sit de testamento vel matrimonio. Eodem modo videretur [002] quod trahi deberet ad forum seculare11 fidei interpositionis cognitio, quod [003] tamen12 esse non poterit cum iudex secularis pro fide læsa iniungere non [004] possit pænitentiam, ne falcem suam ponat in messem alienam. Et similiter [005] videri poterit alias quod id quod maius est trahit ad se id quod minus, [006] ut si quis in curia domini regis implacitatus fuerit ab aliquo super transgressione, [007] et ab eodem appellatus super eodem facto, in comitatu vel [008] coram iustitiariis de banco, remitti debet placitum super transgressione [009] ad comitatum vel ad bancum, nec debet trahi appellum ad iudicium sive [010] cognitionem super transgressione, sed e converso: quia id quod maius est [011] trahit ad se id quod minus est, et13 non e converso.14 Et hoc sufficit ad [012] præsens exempli causa.
Quando fieri debeat querela.
[014] DICTUM est supra cui fieri debeat querela. Nunc autem dicendum quando. [015] Et sciendum quod statim et sine mora, cum diligens esse debeat impetratio [016] f.175b] et diligens prosecutio, secundum quod superius dictum est, cum [017] desides et sui iuris contemptores non iuvet15 iuris beneficium, et vigilantibus [018] iura subveniunt, et ne ante impetrationem vel negligentem16 prosecutionem [019] res disseisita transferatur ad alium, propter quod fiat17 difficilior18 [020] prosecutio, et quæ si diligens fuerit perpetuatur per hoc actio et [021] datur19 heredibus, et competit20 in heredes per breve de ingressu cum [022] clausula vel sine, quantum ad pnam vel restitutionem, secundum quod [023] inferius dicetur, et secundum quod res translata fuerit ad alium ante [024] impetrationem vel post, secundum quod fieri poterit multis modis, sicut [025] continuo videri poterit in sequentibus.
Si res disseisita post disseisinam ad alium transferatur per disseisitorem unum vel plures.
[027] SI post disseisinam factam ab uno vel a pluribus res ad alium transferatur [028] ad unum vel ad plures. Ad plures autem simul vel successive, de persona [029] in personam, sive de voluntate disseisitoris sive contra voluntatem suam [030] per disseisinam, et hoc si statim post disseisinam et sine intervallo antequam [031] disseisitus sibi perquirere21 possit per breve vel per longum intervallum [032] antequem disseisitus sibi perquisiverit per negligentiam suam, cum [033] commode sibi perquirere posset si vellet. In iis casibus omnibus oportet [034] quod omnes ad quos res translata fuerit ante impetrationem cum primis [035] et principalibus disseisitoribus in brevi nominentur ut superius dictum est, [036] sive propter pnam sive propter restitutionem, alioquin non recuperabit [037] disseisitus. Principales vero disseisitores propter factum et propter iniuriam,