[001] scilicet quod averia sua immittere non possit cum5 velit, vel si cum semel [002] immiserit, uti non possit6 commode vel debito modo. Quo casu eis subveniendum [003] est per assisam sive usus fuerit sive non, propter solam constitutionem [004] cum sit quasi7 in possessione, quia iura quasi possidentur. Et [005] sic adquiritur possessio servitutis ante usum, sed sine usu ad alium [006] transferri non potest, nisi hoc contineatur8 in constitutione servitutis [007] quod9 servitus sibi remaneat et heredibus suis vel cui illam dare voluerit [008] vel assignare: vel nisi sit qui dicat quod hoc facere possit cum tenemento [009] ad quod pertinet illa servitus, quod tamen non est credendum ut videtur, [010] sicut videri poterit in donatione advocationis. Sic autem ut dictum est [011] adquiritur possessio servitutis, sed numquam retinetur nisi per usum [012] verum, scilicet cum averia sua immiserit, unum vel plura, licet non omnia [013] vel omnimoda immittat quæ immittere posset per constitutionem. Eodem [014] modo adquiri et retineri poterit seisina sine aliqua constitutione per patientiam [015] et longum usum. Constitui vero potest10 servitus multipliciter, [016] ut quis scilicet habeat ius pascendi in fundo alieno. Item ius fodiendi, ius [017] eundi, ius hauriendi, ius piscandi, aquamve11 ducendi, ius venandi, et alia [018] infinita possent esse iura, et secundum quod habent12 sub se plures species [019] vel non habent, et secundum quod servitutes plures habent pertinentias [020] et pertinentias pertinentiarum. Sed quoniam magis celebris est illa [021] servitus per quam conceditur alicui ius pascendi, ideo primo13 dicendum [022] est de ea quæ dicitur communa pasturæ.
De communa pasturæ.
[024] COMMUNA autem14 nomen generale est, et convenit suis partibus sicut [025] genus se habet ad suas species. Communa enim ex virtute vocabuli componitur [026] ex una et cum, et subintellegitur alio, id est communa in alieno [027] f.222b] et una cum alio et non in fundo proprio, quia nemini servit [028] suus fundus proprius, ut supra. Adquiritur enim communa multis ex [029] causis, scilicet ex causa donationis, ut si quis dederit terram cum pertinentiis [030] et cum communa pasturæ etcetera. Item ex causa emptionis et [031] venditionis, ut si quis communam emerit in fundo alieno ut pertineat ad [032] tenementum suum, licet sit de feodo alieno et diversa baronia et ex [033] constitutione dominorum fundorum. Item adquiritur ex causa sicut per [034] servitium certum. Item ex causa vicinitatis, ut si quis cum vicino et [035] vicinus cum eo. Item ex longo usu sine constitutione cum pacifica possessione, [036] continua et non interrupta, ex scientia et patientia dominorum, non [037] dico ballivorum, quia15 pro traditione accipiuntur, ita quod nec per vim