Bracton: Thorne Edition: Latin. Volume 3, Page 147

Harvard Law School Library

Bracton Online -- Latin

Volume 3, Page 147

Next

Go to Volume: Page:

[001] poterit per cartam quæ confecta³⁴ est super donatione aliqua, ut si carta
[002] tantum fuerit dedicta, non sufficit nisi donum fuerit³⁵ dedictum. Ut si
[003] dicat, defendo cartam, minus dicit. Si autem dicat, defendo donum et
[004] cartam, tunc oportet tenentem³⁶ probare utrumque. Si dicat tantum,
[005] defendo donum, adhuc sufficit, quia donum poterit esse validum et perfectum
[006] etiam sine carta, et carta bene poterit esse vera, sed sine dono
[007] perfecto vacua erit et invalida. Si autem donum validum fuerit et perfectum,
[008] utrumque iuvari poterit per aliud, et sic donum poterit esse
[009] validum licet carta sit falsa, et carta poterit esse vera licet donum sit
[010] invalidum vel³⁷ imperfectum, ut si donatarius se intruserit propria auctoritate
[011] sine waranto. Igitur non sufficit probare cartam esse veram nisi
[012] probetur donum³⁸ validum et perfectum. Igitur cum probata sit scriptura
[013] et conventio, et oporteat de necessitate ulterius procedere, aut bene sciunt
[014] conventioni esse satisfactum vel bene sciunt quod non est satisfactum,
[015] et secundum hoc pro una parte vel pro alia terminabitur negotium. Si
[016] autem nihil omnino sciverint de aliqua conventione, per hoc recuperaverit
[017] querens quasi exceptione nulla. Si autem dubitaverint utrum satisfactum
[018] sit³⁹ conventioni vel non, licet bene constiterit eis de conventione facta,
[019] si præsumptiones inducant probabiles pro una parte vel pro alia, in hoc
[020] dubio standum erit præsumptioni, cum nulla sit pro aliqua parte vera
[021] probatio quæ vincere possit præsumptionem. Poterit tamen præsumptio
[022] in posterum iuvari, si fecerit pro eo qui forte conventionem cognoverit.
[023] Sed replicando dicat illam esse remissam, si præsumptio faciat⁴⁰ pro eo,
[024] iuvari poterit præsumptio per instrumentum postea compertum ex parte
[025] illa quod contineat veritatem. Si autem tenens ⁴¹ nullum omnino habet
[026] instrumentum, tunc oportet quod alio modo probet exceptionem conventionis.
[027] Et unde aut ponit se in assisam in modum iuratæ capiendam aut⁴²
[028] non. Si autem velit probare per domesticos et familiares suos exceptionem,
[029] hoc non licet. Si autem per domesticos et familiares partis alterius, hoc
[030] non prodest. Si autem communiter per utrosque, numquam convenient.
[031] Oportet igitur de necessitate recurrere ad assisam, assumptis aliquibus
[032] qui interfuerunt⁴³ conventioni, dum tamen neutram partem contingant.
[033] Si autem instrumentum non habuerit neque se ponere voluerit in iuratam,
[034] habet tamen sectam unum vel plures forte, sive sint familiares sive
[035] non: ex secta sua habet ad minus præsumptionem, et standum erit præsumptioni
[036] donec probetur in contrarium. Probare poterit contrarium
[037] per defensionem per legem, quia lex vincit sectam. Item esto quod donator

Notes

34. effecta, OB, MA, MB.

35. sit, OB, MA, MB.

36. querentem, Y; om., OB.

37. et, Y, MB; ut; OB, MB.

38. donum esse, OB, MA, MB.

39. fuerit, OB, MA, MB.

40. fiat, Y; facit, OB, MB; fac., MA.

41. Om., OB, MA, MB.

42. vel, OB, MA, MB.

43. interfuerint, MSS. var.; interfuerit, OB, MB.