[001] convertitur. Dominus tamen Martinus assisam cepit de divisis corruptis [002] vel20 mutatis omnino sicut de libero et non sicut de transgressione. Dicebat [003] enim quod non potuit quis magis iniuriosam facere disseisinam quam de [004] terminis demoliendis21 omnino vel corrumpendis in parte vel amovendis, [005] sicut probatur etcetera. Dictum est autem de tenemento quod commune [006] est cum vicinis. De eo autem quod commune est cum participibus dictus [007] est supra.22
De divisione tenementorum.
[009] ITEM tenementorum aliud divinum aliud humanum. Humanum, sicut [010] dictum est superius, proprium vel commune, et liberum et purum ut [011] supra, secundum quod deo datur et hominibus. Item sacrum et divinum, [012] liberum et purum ab omni subiectione, sicut res sacra quæ tantum in [013] bonis dei est23 et non in bonis alicuius privatæ personæ vel alicuius hominis [014] singularis, scilicet quod rite et per pontifices deo sunt dedicatæ et consecratæ, [015] numquam24 ad aliquos25 usus privatos postmodum reversuræ, [016] sicut sunt monasteria, cathedralia, conventualia, parochialia, capellæ [017] dedicatæ et cimiteria dedicata, sive mortui inferantur sive non: quia [018] si semel loca illa fuerint dedicata et consecrata, iterum ad humanos [019] usus converti26 non debent, nec ea quæ eis sunt adiuncta et sine quibus [020] res sacræ consistere27 non possunt, sicut sunt dormitoria et28 refectoria, [021] coquinæ, pistoria et bracitoria,29 sine quibus cultores religionis ecclesiæ [022] deservire non possunt. Et unde30 unum eorum poterit31 religiosum et [023] sacrum et aliud magis sacrum, sicut sunt sancta per se et sancta sanctorum [024] magis sancta. Et unde dirutis ædificiis adhuc semper permanebit locus [025] sanctus. Et etiam si32 sine consecratione et dedicatione mortui inferantur,33 [026] adhuc erit locus sacer. Item divinorum aliud sacrum aliud34 sanctum.35 [027] Item et sacrorum aliud non sanctum sed sacrum, sicut sunt muri et [028] portæ civitatum, et ideo sacra quia sanxita per reges et cives manentes [029] in ea. Constituta est enim pna capitalis in eos qui ausu temerario [030] muros vel portas civitatis transcendunt. Item tenementorum quoddam [031] nec sacrum nec sanctum sed publicum alicuius, scilicet universitatis vel [032] communionis, vel omnium et non alicuius36 hominis privati vel singularis, [033] sicut sunt theatra et stadia vel loca publica, sive sint in civitatibus [034] sive extra. Non solum autem consistit liberum tenementum in terris et [035] rebus immobilibus, verum etiam in rebus mobilibus, scilicet in redditibus,37