Bracton: Thorne Edition: Latin. Volume 2, Page 33

Harvard Law School Library

Bracton Online -- Latin

Volume 2, Page 33

Next

Go to Volume: Page:

[001] et defendant⁴³ patriam et populum dei. Sunt etiam sub rege liberi homines
[002] et servi et⁴⁴ eius potestati subiecti,⁴⁵ et omnis⁴⁶ quidem sub eo, et ipse sub
[003] nullo nisi tantum sub deo.

Rex non habet parem.

[005] PAREM autem non habet rex⁴⁷ in regno suo, quia sic amitteret præceptum,
[006] cum par in parem non habeat⁴⁸ imperium. Item nec multo fortius⁴⁹ superiorem,
[007] neque potentiorem habere debet, quia sic esset inferior sibi subiectis,
[008] et inferiores pares esse non possunt potentioribus. Ipse autem rex non
[009] debet esse sub homine sed sub deo et sub lege, quia lex facit regem.⁵⁰ Attribuat
[010] igitur⁵¹ rex legi, quod lex attribuit ei, videlicet dominationem et potestatem.
[011] Non est enim rex ubi dominatur voluntas et non⁵² lex. Et quod sub
[012] lege esse debeat, cum sit dei vicarius, evidenter apparet ad similitudinem
[013] Ihesu Christi, cuius vices gerit in terris. Quia verax dei misericordia, cum
[014] ad recuperandum⁵³ humanum genus ineffabiliter ei multa suppeterent,
[015] hanc potissimam elegit viam, qua⁵⁴ ad destruendum opus diaboli non virtute
[016] uteretur potentiæ sed iustitiæ ratione. Et sic esse voluit⁵⁵ sub lege, ut
[017] eos qui sub lege erant redimeret. Noluit enim uti viribus, sed⁵⁶ iudicio. Sic
[018] etiam beata dei genetrix, virgo Maria, mater domini, quæ⁵⁷ singulari priveligio
[019] supra legem fuit pro ostendendo tamen⁵⁸ humilitatis⁵⁹ exemplo legalibus
[020] subdi non refugit institutis. Sic ergo rex, ne⁶⁰ potestas sua maneat
[021] infrenata. Igitur non debet esse maior eo in regni suo in exhibitione iuris,⁶¹
[022] minimus autem esse debet, vel quasi, in iudicio suscipiendo⁶² si petat.⁶³ Si
[023] autem ab eo petatur, cum breve non currat contra ipsum, locus erit supplicationi,
[024] quod factum suum corrigat et emendet, quod quidem si non
[025] f.6] fecerit, satis sufficit ei ad pœnam, quod deum expectet ultorem.
[026] Nemo quidem¹ de factis suis præsumat² disputare,³ nec multo fortius contra
[027] factum suum venire.

Alia divisio personarum, quod aut sunt sui iuris aut alieni aut dubii.

[029] DICTUM est supra de statu personarum. Nunc supponenda est alia divisio,
[030] ut per divisiones facilius⁴ tradatur doctrina, partitio enim sive divisio ani-

Notes

43. defendent, OB, CM, HA.

44. Om., MG, CM, HB.

45. subditi, LA, MB.

46. quas, MG, CM.

47. Om., OA, LA, OC.

48. habet, OB, MA, MG, P; om., MB.

49. fortius in, MA, CE, Y, OB (corr. nec); fortiorem, MB; fortius inferior in, HA.

50. rex facit legem, MG, CM; lex facit legem, MB.

51. Om., OC, CM, MG, P.

52. non est, CM, P.

53. reparandum, OC, OD, LA, MG, CM, P, V.

54. quasi, V; quo, MG, P; quæ, CM; quam, MC.

55. debuit, MG, CM.

56. sed ratione et, V, HA; sed ratione, OD.

57. qui, OB, MA, Y, HB.

58. Om., MA; cum, MG, HA.

59. humanitatis, OB, MB; humilitatem (eius legalibus), MG, CM.

60. neque, OC, MB, Y.

61. legis, MG, CM.

62. suspiciendo, CM, MA (corr.).

63. petit, OB, MB.

1. enim, MG, CM.

2. Om., MB, OB, Y.

3. disputare debet, OB, Y.

4. facilior, V, LA, MG, HA, MC.