Bracton: Thorne Edition: Latin. Volume 2, Page 325

Harvard Law School Library

Bracton Online -- Latin

Volume 2, Page 325

Next

Go to Volume: Page:

[001] et tertia, quia per fossatum illud poterit alicuius aquæ cursus iniuste ad
[002] nocumentum domini diverti. Et quia ibi⁵¹ sunt plures iniuriæ ex uno facto,
[003] per hoc poterit delinquens pluribus actionibus teneri uni, et aliquando
[004] pluribus. Et poterit ille cui iniuriatum est omnibus simul si voluerit experiri
[005] vel vicissim. Plures enim actiones pœnales de eadem re sive de eodem
[006] facto concurrentes, una aliam non consumit, quia quatenus minus consecutus
[007] fuerit per unam consequi poterit si voluerit per aliam, si vicissim
[008] egerit et successive. Sed cum⁵² plures competant actiones ex uno facto ut
[009] prædictum est, videndum erit⁵³ utrum omnes iniuriæ unica actione possint⁵⁴
[010] terminari. Quia cum lites restringendæ sint, non expedit pluribus actionibus
[011] f.115] uti cum una sufficiat pro omnibus, ad demoliendum illud totum
[012] quod iniuriose factum est, et ad pristinum¹ statum reformetur, quod res sit
[013] sicut esse solet et debet. Unde necessarium erit quod procedat assisa novæ
[014] disseisinæ, quod fossatum omnino prosternatur, et fiat tenementum adeo
[015] planum sicut esse solet. Per hoc enim poterit via obstructa aperiri, et aqua
[016] trestornata² recipere cursum debitum. Et sic poterunt omnes iniuriæ
[017] unica actione terminari, et secundum diversitatem nocumentorum poterunt
[018] damna æstimari. Si autem primo tantum ageretur de via obstructa,
[019] adhuc pro magna parte remanere poterit iniuria de fossato et aqua³
[020] trestornata, et si⁴ primo tantum de aqua trestornata, adhuc remanere⁵ posset
[021] in magna parte iniuria de fossato, et etiam omnino de via obstructa. Et
[022] ideo melius est⁶ quod per unicam actionem omnes simul terminentur iniuriæ,
[023] quam per plures. Item ex uno delicto sive⁷ facto⁸ plures oriri poterunt⁹
[024] actiones criminales et pœnales, et competere pluribus sicut uni, et contra
[025] unum et plures, sive nascantur ex uno facto vel pluribus, secundum quod
[026] plenius dicetur infra de placitis coronæ, de appellis et pœnalibus actionibus.
[027] Item ex uno facto vel delicto plures possunt oriri actiones pœnales, et
[028] pluribus competere sicut uni, ut si cui iniuria illata fuerit per illos qui sunt
[029] sub sua¹⁰ potestate, sicut sunt filius, filia, vel alii qui sunt de alicuius familia,
[030] et in servitio suo verberaverit,¹¹ vulneraverit,¹² et¹³ male tractaverit¹⁴
[031] contra pacem, competit quidem ei actio qui ictus sustinuit et vulnera, et
[032] ipsam¹⁵ violentiam¹⁶ directa, ut consequatur¹⁷ suum interesse secundum

Notes

51. ubi, OB, MA, MB.

52. si, CE, Y.

53. est, OB, MA, MB, CE, Y, LA, MC.

54. possunt, LA, MA, MG, Y, CE, CM, MC.

1. præfatum, LA; primum, OB, MA, MB, CE, Y.

2. retornata, OC; bestornata, LA, MC; tunc tornata, MG, CM; cresturnata, MA.

3. de aqua, OB, MA, MB.

4. Om., OA, LA, MC, OC, MG, CM, OB, MA, MB.

5. Om., OC, MG, CM.

6. Om., OB, MA, MB.

9. possunt, OB, MA, MB, CE, Y.

7-8. Om., OB, MA, MB, CE, Y; sive ex facto, V.

10. una, OC, CE; pœna, OB.

11. verberavit, OB, MA, MB, Y, MG, CM.

12. vulneravit, OB, MA, MB, Y.

14. tractavit, OB, MA, MB, Y.

12-13. Om., MG, CM.

17. sequatur, MA, CM; exequatur, MG.

15-16. ipsa violentia, MG, CM.