Bracton: Thorne Edition: Latin. Volume 2, Page 24

Harvard Law School Library

Bracton Online -- Latin

Volume 2, Page 24

Next

Go to Volume: Page:

[001] significationes. Ponitur enim quandoque pro ipsa arte, vel pro eo quod
[002] scriptum habemus de iure, quod ius dicitur ars boni et æqui, cuius merito
[003] f.3] quis nos sacerdotes appellat. Iustitiam namque colimus et sacra iura
[004] ministramus. Item ius quandoque supponitur¹ pro iure naturali, quod
[005] semper bonum et æquum est.² Quandoque pro iure civili tantum.³ Quandoque
[006] pro iure prætorio tantum. Quandoque pro eo tantum quod competit
[007] ex sententia. Prætor⁴ enim ius dicitur reddere,⁵ et cum⁶ inique decernit,⁷
[008] relatione facta non ad id quod prætor fecit, sed ad illud⁸ quod prætor facere
[009] debuit. Item supponit⁹ quandoque¹⁰ ius pro loco in¹¹ quo¹² redditur ius. Supponit¹³
[010] etiam quandoque¹⁴ pro necessitudine,¹⁵ sicut pro iure cognationis
[011] vel affinitatis. Supponit¹⁶ etiam ius quandoque¹⁷ pro actione. Quandoque
[012] pro obligatione qualibet. Quandoque pro hereditate, sicut pro¹⁸ proprietate
[013] rei. Quandoque pro bonorum possessione. Quandoque pro potestate, ut
[014] cum dicitur iste est sui iuris. Quandoque pro rigore iuris, ut cum dicitur
[015] inter ius et æquitatem. Item ponitur pro ipsa arte, non pro quolibet iure
[016] quod invenitur in ipsa arte: nec enim omne¹⁹ ius præcipit,²⁰ immo quoddam
[017] permittit. Vel ponitur pro omni iure quod præcipit honeste vivere, alterum
[018] non lædere, ius suum cuique²¹ tribuere.

Addicio.

[020] <QUIA est ius proprietatis et ius possessionis. Item ius possessionis sicut
[021] feodum, et²² unde locum habet assisa mortis antecessoris. Item ius²³ possessionis
[022] sicut liberum tenementum, si quis tenuerit tantum ad vitam quacumque
[023] ratione. Item ius proprietatis quod dicitur ius merum. Et unde²⁴
[024] poterit quis habere utrumque. Et dividi poterit quandoque ius proprietatis
[025] a iure possessionis. Quia proprietas statim post mortem antecessoris descendit
[026] heredi propinquiori, minori²⁵ et maiori, masculo et feminæ, furioso
[027] et stulto sicut fatuo,²⁶ surdo²⁷ et muto,²⁸ præsenti et²⁹ absenti, et ignoranti
[028] sicut scienti. Sed tamen non statim adquiritur talibus possessio, licet possessio
[029] et ius possessionis semper sequi debeat³⁰ proprietatem. Ius autem
[030] possessionis descendere poterit per se ad alias personas et per alios gradus,
[031] ut si cum ius³¹ proprietatis descendat ad antenatum³² propinquiorem, post-

Notes

1. ponitur, OC, OD, OF, MA, MG, P, CM, V.

2. iustum et æquum est et bonum, MA.

3. Om., OB, MB, MG, CM.

4. prætorium, OB, MA, MB, CE, Y, OA, OC, MC.

5. iustum dicitur reddere iudicium, P, MA (corr.).

6. tamen, OC, OD, Y.

7. discernit, MA, Y; dederint, OB, MB, MC (in eras.).

8. id, MA, MG, CM, P.

9. supponitur, OB, MB, MC, CE, Y, HA.

10. Om., OB, MB.

13. supponitur, OB, MB.

11-12. ubi, OB, MB.

14. Om., OB, MB, MA, Y.

15. incertitudine, OB; vicissitudine, MA, CM.

16. supponitur, OB, MB, MG, V.

17. Om., OB, MB.

18. Om., OD, OC.

19. Om., MA, MG.

20. quod præcipit, MA, MB.

21. unicuique, OC, OD, MA; cui, OB.

22. Om., V, OC, MG, CM.

23. Om., MG, CM.

24. bene, MSS. var.

25. Om., MG, CM.

26. furioso stulto et fatuo, OC, CM, MG (statue).

29. præsenti absenti, OC, MG, CM.

27-28. Om., OC, MG, CM.

30. debeant, MG, CM.

31. ut sicut ius, MSS. var.

32. agnatum, V, MG; cognatum, CM; annuatum, MC.