Harvard Law School Library

Bracton Online -- Latin

Previous   Volume 2, Page 110  Next    

Go to Volume:      Page:    




[001] num,28 melius29 et tutius est quod coram ipso rege procedat30 iudicium.
[002] <Item31 factum regis nec cartam potest quis iudicare, ita quod factum
[003] regis irritetur. Sed dicere poterit quis quod rex iustitiam fecerit, et bene,
[004] et si hoc eadem ratione quod male, et ita imponere ei quod iniuriam emendet,
[005] ne incidat rex et iustitiarii in iudicium viventis dei propter iniuriam.
[006] Rex habet superiorem, deum scilicet. Item32 legem per quam factus est
[007] rex. Item curiam suam, videlicet comites et barones, quia comites dicuntur
[008] quasi socii regis, et qui socium habet, habet magistrum. Et ideo si rex
[009] fuerit sine fræno, id33 est34 sine lege, debent ei frænum apponere nisi ipsimet
[010] fuerint cum rege sine fræno. Et tunc clamabunt subditi et dicent,
[011] Domine Iheus35 in chamo et fræno maxillas eorum constringe. Ad quos
[012] dominus, V ocabo super eos gentem robustam et longinquam et ignotam,
[013] cuius linguam ignorabunt, quæ destruet eos et evellet radices eorum de
[014] terra, et a talibus iudicabuntur, quia subditos noluerunt36 iuste37 iudicare.
[015] f.34b] Et in fine ligatis pedibus eorum et manibus, mittet eos in caminum
[016] ignis et tenebras exteriores, ubi erit38 fletus et stridor dentium.>

Cum res certa dari debeat, oportet quod certa sint servitia quæ venire debent in compensationem pro re data.


[018] SI privata persona fecerit donationem de re certa ex causa futura, oportet
[019] quod certa sint ea quæ donatori præstari debent in retributionem pro re
[020] data, ut si fiat donatio pro homagio et servitio, vel pro servitio tantum sine
[021] homagio: fieri etiam poterit donatio pro homagio et servitio proprie de
[022] feodo militari. Improprie vero fit homagium de socagio, cum inde fieri
[023] deberet tantum fidelitas et non homagium. Et si de facto fiat homagium,
[024] non tamen sequitur propter hoc quod ad dominum capitalem pertineat
[025] custodia et maritagium, quia custodia et maritagium non semper sequitur39
[026] homagium, quia ad quem huiusmodi pertineant per homagium non
[027] determinatur, sed per servitium, secundum quod tenementum tenetur per
[028] servitium militare vel per socagium. Et qui teneatur ad homagium et
[029] fidelitatem, et qui non, et quæ sequantur40 homagio,41 dicetur inferius
[030] plenius de homagiis. <Ut si quis donationem fecerit filio suo primogenito
[031] et heredi, vel frater antenatus fratri suo postnato, ne per homagium excludatur
[032] heres vel frater antenatus a successione, si forte donatarius sine
[033] herede de se decesserit. Item poterit quis dare filio suo postnato sic ut
[034] primogenitus non excludatur ab hereditate. Ut si quis ita dederit, do tali
[035] filio meo postnato pro servitio suo tantam terram, tenendam de me tota



Notes

28. adulterium, MB, HB.

29. et melius, MB, LA.

30. procedatur ad, V; procedat ad, MG, CM.

31. Om., OC, OD, P.

32. rerum, MG, CM.

33-34. et, MG, CM, HA, HB.

35. Ihesu Christe, V, OD, HA, P.

36. noluerint, OC, HB; voluerint, MG, HA.

37. iniuste, MG, HA.

38. est, MSS. var.

39. sequuntur, CE, MB, HA, P.

40. sequuntur, OB, MB, MG, HA, CM.

41. homagium, CE, MB, CM, P.


Contact: specialc@law.harvard.edu
Page last reviewed April 2003.
© 2003 The President and Fellows of Harvard College